Κυριακή 21 Μαρτίου 2010

Μια φυλακή...


O Τουρ Μαλάνγκ, γνωστός ως ο Μαύρος Δερβίσης, όταν άκουσε ότι θα φεύγαμε από την Καμπούλ την επόμενη μέρα για να πάμε στο Κανταχάρ, μας έκανε μια πρόταση."Θα χρειαστεί μια μικρή παράκαμψη".Τότε ο δερβίσης μας έδωσε το όνομα ενός χωριού."Λίγο πριν μπείτε στο χωριό, θα δείτε δεξιά σας ένα παλιό άσπρο κτίριο.Είναι φυλακή.Στην άλλη πλευρά του δρόμου, θα βρείτε έναν άνδρα να κάθεται κοιτάζοντας την φυλακή.Πηγαίνετε να του μιλήσετε.Είναι μαθητής μου".Μας εξήγησε στη συνέχεια ότι ο άνδρας υπήρξε μαθητής του για πολλάχρόνια, αλλά ήταν θύμα μιας ιδιοσυγκρασίας τόσο βίαιης που τον οδηγούσε σε ξεσπάσματα για τα οποία πάντοτε μετάνιωνε, αλλά ποτέ δεν μπορούσε να τα ελέγξει.Μια μέρα διέπραξε ένα τρομερό έγκλημα- ίσως είχε σκοτώσει κάποιον, δε θυμάμαι πια- και συγκλονισμένος από την πράξη του έτρεξε στον δερβίση για να του εξομολογηθεί την ανακολουθία της συμφοράς του.Ο Τούρ Μαλάνγκ ήξερε ότι, αν ο άνδρας έμπαινε φυλακή, απλώς θα θέριευε η έμφυτη μανία του και θα χανόταν η ευκαιρία να γλιτώσει απ' το εσωτερικό του σκοτάδι,δουλεύοντας όμως τόσα χρόνια μαζί του είχε διαβλέψει μια κρυφή πλευρά στον χαρακτήρα του άνδρα και ήταν βέβαιος ότι, αν μπορούσε να ενισχυθεί αυτή η πλευρά, όλα τ' άλλα θα μεταμορφώνονταν."Έπρεπε να του βρω έναν τρόπο για να γίνει πιο δυνατός κι όχι να καταστραφεί",συνέχισε."Και ευτυχώς είχα έναν άλλο μαθητή, έναν γέρο δικαστή".
"Δεν υπάρχει αμφιβολία, ο νόμος λέει ότι ο νεαρός πρέπει να τιμωρηθεί, κι αυτό είναι δίκαιο",είπε στον δικαστή,"αλλά θέλω να τον δώσεις σ' εμένα να τον τιμωρήσω.Σου τ' ορκίζομαι, η δική μου τιμωρία θα είναι σκληρότερη απ' τη δική σου".
Καθώς ο δικαστής είχε απόλυτη εμπιστοσύνη στον δερβίση, συμφώνησε, βρίσκοντας τρόπο να παραλλάξει το γράμμα του νόμου και να ελευθερώσει τον κρατούμενο που είχε προφυλακίσει.Ο δερβίσης τότε απήγγειλε την καταδικαστική του απόφαση.Ο νεαρός εγκληματίας έπρεπε να πάει να βρει μια φυλακή και να μείνει εκεί με τη θέλησή του για όλο το διάστημα της όποιας μέγιστης ποινής θα του επέβαλλε το δικαστήριο, στραμμένος προς τον τοίχο της φυλακής που θα διάλεγε ο ίδιος, χωρίς ποτέ να λησμονεί το έγκλημά του.

Πρόθυμα κάναμε την παράκαμψη, και βρήκαμε το μέρος χωρίς να δυσκολευτούμε.Στα δεξιά του δρόμου ήταν οι τοίχοι της φυλακής, στ' αριστερά μερικές μεγάλες πέτρες ήταν μισοθαμμένες στο παχύ στρώμα λευκής σκόνης και δυο κοντάρια κρατούσαν ψηλά ένα σχισμένο κομμάτι ύφασμα, ισχνή λωρίδα προστασίας απ' τον ήλιο του καταμεσήμερου.Εκεί ένας άνδρας κουρελής καθόταν μπροστά σε μια φωτιά και κάτι ανακάτευε μέσα σ΄ένα μεγάλο μεταλλικό τσουκάλι.Βγήκα από το Λαντ Ρόβερ και τον πλησίασα, ψιθυρίζοντας το όνομα του Τουρ Μαλάνγκ.Καθώς σήκωνε τα μάτια του,το βλέμμα του που διαπέρασε τα βρόμικα,μπερδεμένα μαλλιά και γένια με συγκλόνισε με τη δύναμή του.Ήταν σαν να σκαλίζεις τις στάχτες μιας φωτιάς που σβήνεικαι, ξαφνικά, να ξεθάβεις ένα πυρακτωμένο κάρβουνο.Ήταν φανερό ότι η γαλήνια αλλά γεμάτη δύναμη μορφή που καθόταν εκεί, μπροστά απ' τη φυλακή, περνούσε μια δεινή δοκιμασία εσωτερικής μεταμόρφωσης.Αν ποτέ κατόρθωνε να δαμάσει το δαίμονά του, αυτό θα γινότανσαφώς μέσα από τη διαδικασία που ήταν τώρα υπό εξέλιξη.Προτείνοντας ευγενικά την κουτάλα του, με προσκάλεσε να μοιραστώ το φαγητό του,αλλά, όταν κοίταξα μέσα στο τσουκάλι, αυτό που είδα μου προκάλεσε ναυτία κι έχασα το θάρρος μου.Ντράπηκα, αλλά έβαλα το χέρι στην καρδιά κι αρνήθηκα κουνώντας περίλυπα το κεφάλι.
Τί είναι αυτός ο παράξενος, μυστικός αγώνας που μπορεί κανείς να δώσει ενάντια στην ίδια του την αδυναμία και να την μετατρέψει σε δύναμη;Η αποδοχή δίνει πάντα την εντύπωση δειλίας και παθητικότητας.Η υποταγή θυμίζει μάλλον το σκυμμένο κεφάλι του κατακτημένου σκλάβου.Αλλά το κεφάλι αυτού του κατάδικου δεν ήταν σκυμμένο, η δε αποδοχή του ήταν μια πράξη δύναμης γιατί ήταν εκούσια.Μπορούσε ανά πάσα στιγμή να σηκωθεί και να φύγει, να ξαναγυρίσει στην αδυναμία.Το να μένει αντιμέτωπος με τον εαυτό του, αντιμέτωπος με μια φυλακή που διαρκώς του έστελνε σαν αντανάκλαση την επίγνωση της τρομερής φυλακής που είχε μέσα του, πρέπει να ήταν γι' αυτόν εξίσου τρομερό τίμημα.Αυτή την τιμωρία δε θα μπορούσε να την επινοήσει μόνος του.Η εντολή έπρεπε να δοθεί από κάποιον δυνατότερο που τον σεβόταν, που τον εμπιστευόταν.Χρειαζόταν να καταλάβει τη σημασία της κατάστασής του, και μόνο τότε, χάρη σε μια πραγματική, δυναμική αποδοχή, θα γινόταν ικανός να βρει τις αναγκαίες δυνάμεις για να σταθεί πρόσωπο με πρόσωπο με τον εαυτό του.Το βλέμμα στα μάτια του κατάδικου και ο τρόπος που καθόταν απέναντι στη φυλακή αποτέλεσαν μια εικόνα που δεν έφυγε ποτέ απ' το μυαλό μου.

Θυμήθηκα ότι όταν συνάντησα τον Τουρ Μαλάνγκ ήθελα να του θέσω το αιώνιο ερώτημά μου :πώς μπορεί κανείς να ανταποκριθεί στη θολή υποψία ότι υπάρχει"κάτι άλλο" πέρα απ' τον καθημερινό κόσμο.Έτσι λοιπόν, προετομάζοντας τις ποιητικές μου εκφράσεις, έγειρα προς το μέρος του δερβίση."Στον Οίκο μου" είπα, προσπαθώντας να δώσω στη λέξη μια ιδιαίτερη συμβολική χροιά,"υπάρχουν πολλά δώματα, γεμάτα μ' έναν κυκεώνα από άχρηστα αντικείμενα".
Εκείνος έγνεψε καταφατικά, κι ένιωσα ότι καταλάβαινε τη μεταφορά μου.
"Πότε πότε", συνέχισα, " μου φαίνεται σαν ν' ακούω ήχους.Δεν ξέρω από πού έρχονται ούτε τί είναι..."
Έδειξε φανερό ενδιαφέρον και με διέκοψε."Τί είδους ήχους; Μήπως βγαίνουν απ΄τις σωληνώσεις; Φωνάξατε μάστορα;"
Έμεινα άναυδος, σίγουρος ότι με κορόιδευε αλλά καθώς συνέχιζε συνειδητοποίησα ότι ήταν ένας πρακτικός άνθρωπος συνηθισμένος να δίνει στους μαθητές του πρακτικές συμβουλές,και σύντομα οι φίλοι μου με γλίτωσαν ξαναδιατυπώνοντας το ερώτημα με όρους σαφείς και καθόλου ποιητικούς.Τα λόγια που δεχτήκαμε ως απάντηση έχουν ξεχαστεί από καιρό και στη θέση τους παραμένει η απάντηση στην αδέξια διατυπωμένη ερώτησή μου.
Κάποτε πολλά χρόνια αργότερα, στο Κιότο, έκανα σ' έναν δάσκαλο του Ζεν την ίδια ερώτηση που είχα κάνει στον Τουρ Μαλάνγκ, αν και κατάφερα να τη διατυπώσω καλύτερα:"Η επιθυμία μου να παλέψω με τον εαυτό μου είναι ασθενής.Πώς μπορεί κανείς να ενισχύσει τη θέληση;"
"Δεν μπορείς να κάνεις τίποτα", μου απάντησε."Κανένας δε μπορεί να "κάνει" κάτι,Αν προσπαθήσεις να εξαναγκάσεις τον εαυτό σου δε θα βγει τίποτα.Αλλά η θέληση μπορεί να ενισχυθεί μόνη της, εάν τη θέτεις επανειλημμένα μπροστά σε αληθινά εμπόδια".
Ρώτησα έναν αξιόλογο Αφρικανό Σούφι, τον Αμαντού Χαμπατέ Μπα, ένα βράδυ σε φιλική συγκέντρωση στο Παρίσι,τί σήμαινε γι' αυτόν πεπρωμένο.Ήταν αλήθεια, άραγε, ότι η ανατολίτικη άποψη περί αδήριτου πεπρωμένου είναι μοιρολατρική και σε οδηγεί να δέχεσαι τα πάντα με την ίδια παθητικότητα;
"Και βέβαια όχι", απάντησε με σιγουριά."Όταν βρίσκεσαι μπροστά σε μια κρίση, μια επώδυνη κατάσταση, μια πιθανή τραγωδία, πρέπει ν' αγωνιστείς μ' όλες σου τις δυνάμεις για να την αποτρέψεις.Ο άνθρωπος είναι από τη φύση του πολεμιστής, και πρέπει να μάχεται ενάντια στο πεπρωμένο και ποτέ να μην καταθέτει τα όπλα.Αυτή είναι η ελευθερία του.Μόνο όταν συμβεί το αναπόδραστο, τότε αλλάζουν όλα.Τότε το παρελθόν δεν μπορεί να αλλάξει, ούτε με προσευχές ούτε με κατάρες ούτε με τύψεις, κι εκείνη τη στιγμή ο άνθρωπος πρέπει να δεχτεί απόλυτα το πεπρωμένο, χωρίς να κοιτάξει πίσω.Δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να είναι ελεύθερος".
Peter Brook "Νήματα Χρόνου" εκδ. κοαν

20 σχόλια:

Άιναφετς είπε...

Όταν μπορέσει κάποιος να ανταποκριθεί στη θολή υποψία... εδώ θα προσθέσω απλά στην "αίσθηση", ότι υπάρχει κάτι άλλο πέρα απ' τον καθημερινό κόσμο...το βρίσκει το κουράγιο!
Καλό βράδυ στον συμΠολίτη και συνοδοιπόρο μου!

dimitrisp(σε χρονο ενεστωτα) είπε...

αχ! έτσι είναι καλή μου Μάγισσα...υπάρχει πραγματική ζωή και αληθινή ΖΩΉ!
...και εδώ να σημειώσω τον στίχο του Άλκη Αλκαίου:
"...δεν έπρεπε να΄σουν Ζωή...μόνο μια πεταλούδα χιόνι...να μου σκεπάζει την ψυχή κι από το κρύο της να μη λιώνει..."

http://www.youtube.com/watch?v=XyoizPlslXQ

Αληθινό Φιλί!

fractal είπε...

Αντίο..

Παπαστρατής Το "Θηρίο" Ιωάννης είπε...

ΣΟΦΟ ο κείμενο και διδακτικότατο.

Υπέροχος ο Βάρναλης.

Αν στο επόμενο blog που θα μπω διαβάσω "Αντίο" από την "Νονά" μου,είναι η τρίτη φορά,θα κλάψ (λίγο).

!!ΑΦ!! φίλτατε "βαφτησημιέ" μου

dimitrisp(σε χρονο ενεστωτα) είπε...

"...όλα μου λεν πως έχεις κιόλας φύγει..."
καλή πατρίδα αγαπημένο Fractal...

dimitrisp(σε χρονο ενεστωτα) είπε...

Φίλε Γιάννη,
την καλησπέρα μου και να έχεις μια πολύ όμορφη εβδομάδα!

Νimertis είπε...

εξαιρετική η ανάρτησή σου φίλε... για μια ακόμη φορά... ο αγώνας ενάντια στον 'κατώτερο' εαυτό μας είναι ο δυσκολότερος αλλά και ο ιερότερος... η διδασκαλία των Σούφι -που επεξεργασμένη έφερε στη Δύση ο Γκουρτζίεφ- έχει πολλά εκπληκτικά σημεία! να σαι καλά Δημήτρη!

Ανώνυμος είπε...

Ακριβώς αυτή είναι η ελευθερία μας Δημήτρη, να "πολέμάμε"...

dimitrisp(σε χρονο ενεστωτα) είπε...

Αντώνη φίλε κι αδερφέ,
έτσι πιστεύω κι εγώ...
όσο για τον Γκουρτζίεφ μπορώ να πω ότι μαζί με τον Καστανέντα ήταν αφορμή για μένα να αρχίσω να σκαλίζω κάποια πράγματα...προσπαθούσα συγχρόνως να τον αποκρυπτογραφίσω... μέχρι να ακούσω τον Κρισναμούρτι να λέει πια "τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη"...
καλό βράδυ Αντώνη και καλή επιτυχία στο Θρύλο μας :)

dimitrisp(σε χρονο ενεστωτα) είπε...

ναι Γιάννη,
και ο Μεγάλος Κρητικός στην Ακητική μας φωνάζει:
"Νίκησε το στερνό, τον πιο μεγάλο πειρασμό, την ελπίδα.
Πολεμούμε γιατί έτσι μας αρέσει, τραγουδούμε κι ας μην υπάρχει αυτί να μας ακούσει.Δουλεύουμε, κι ας μην υπάρχει αφέντης, σα βραδιάσει, να μας πλερώσει το μεροκάματό μας.Δεν ξενοδουλεύουμε, εμείς είμαστε οι αφέντες, το αμπέλι τούτο της Γης είναι δικό μας, σάρκα κι αίμα μας."
Καληνύχτα αδερφέ και φίλε Γιάννη!
υγ Ο Θρύλος μας πήρε μπρος ...πάμε Παρίσι; ;)

goofyMAGOUFH είπε...

Το ίδιο στοιχείο -ή στοιχειό- τελικά
φύλακας και φυλακή . . .

Με έβαλες σε σκέψεις,
dimitrisp(σε χρονο ενεστωτα),
ατέρμονες σκέψεις.

dimitrisp(σε χρονο ενεστωτα) είπε...

όχι άλλες ατέρμονες σκέψεις Γκούφη...
δε μας βγάζουν απ΄τη φυλακή...
χμ! τώρα που το λες ...μου θύμισες την ομοιοπαθητική...

Thalassenia είπε...

Πολύ κατάλληλη ανάρτηση για τις ετούτες τις μέρες.
Ενισχυτική και ενωτική.

Την καλησπέρα μου.

dimitrisp(σε χρονο ενεστωτα) είπε...

εύχομαι από καρδιάς καλή εβδομάδα να έχεις Θαλασσένια!

Άιναφετς είπε...

Χμ...πώς πάει?
Προσωπικά εξακολουθούν να πέφτουν καρεκλοπόδαρα, και το χθεσινό στους ΑΜΑΝ-Ράδιο Αρβύλα... ήταν απίστευτο, Ο Κρισναμούρτι στον Αντένα...κάτι γίνεται... μαγικό!!!
Καλή δύναμη...με ευλυγισία και ΑΦ!

Παπαστρατής Το "Θηρίο" Ιωάννης είπε...

Βαφτησημίε μου Καλή Ανάσταση και καλό Πάσχα σε εσένα και στην υπέροχη οικογένειά σού!

dimitrisp(σε χρονο ενεστωτα) είπε...

αχ! καλή μας μάγισσα...τρεχάματα και ατυχήματα...χθες έκοψα στι 5 το απόγευμα τα ράματα που είχα στο δεξί χέρι από κόψιμο στη δουλειά και στις 7 έτρεχα το μικρό στο νοσοκομείο γιατί άνοιξε το μέτωπό του παίζοντας με τους φίλους του ...έραψαν και τον μικρό στο δόξα πατρί που λένε...
τους ΑΜΑΝ τους είδα και ήταν η πιο ευχάριστη έκπληξη...για να δούμε...
σου εύχομαι καλή ανάσταση και ΑΦΦΦΦ!

dimitrisp(σε χρονο ενεστωτα) είπε...

Νονέ, σε ευχαριστώ πολύ για τις ευχές!
σου εύχομαι με τη σειρά μου υγεία, καλή τύχη και καλή Ανάσταση!

Παπαστρατής Το "Θηρίο" Ιωάννης είπε...

:-(

Περαστικά και στους δυό σας.

!!ΑΦ!!

Άιναφετς είπε...

Χμ...καλά το μυρίστηκα..περαστικά και στους δυο σας και φυσικά Καλό Πάσχα, όπως το εννοείς! ΑΦΠασχαλινό!

Αρχειοθήκη ιστολογίου